Comfortgerichte zorg voor kinderen

Voor kinderen betekent een ziekenhuisopname vaak pijn, angst en stress. Met allerlei kindvriendelijke strategieën probeert het UZ Gent die zoveel mogelijk te beperken. Dat voorkomt postoperatieve problemen en nare herinneringen.

De jongste jaren groeit het besef dat artsen pijn, angst en stress ook kunnen aanpakken met niet-farmacologische strategieën: kinderen beter op ingrepen en behandelingen voorbereiden, allerlei afleidingstechnieken hanteren, vertrouwenwekkend communiceren. In het Kinderziekenhuis van het UZ Gent zet onder meer het multidisciplinaire pijnteam pediatrie sterk op die strategieën in, afhankelijk van de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van het kind.

‘Je moet vooral het vertrouwen van kinderen winnen, situaties waarin alles vreemd en onbekend is wat meer voorspelbaarder proberen te maken’, zegt dr. Sara Debulpaep (Specialistische pediatrische afdeling). ‘Je taalgebruik speelt daar een erg belangrijke rol in. Valse geruststellingen, vaag taalgebruik, een negatieve focus tasten het vertrouwen aan. Je gebruikt beter comfort talk: positief, vertrouwenwekkend en kindvriendelijk taalgebruik.’

Angst, stress en pijn verminder je ook door het kind zo goed mogelijk op interventies voor te bereiden. Daar zetten de pedagogisch medewerkers van de Specialistische pediatrische afdeling zich maximaal voor in. Voor een interventie leggen ze kinderen uit wat ze zullen zien, horen en voelen. Daarvoor gebruiken ze tekeningen en foto’s, maar ook blanco poppen, waarop ze met stiften kunnen tekenen om behandelingen uit te leggen. Kinderen kunnen zo’n pop ook gebruiken om een ingreep te verwerken. Dat doen ze in een speciaal ingerichte speelhoek op de afdeling.

De twee onderzoeksruimtes waarin de diagnostische onderzoeken en behandelingen plaatsvinden, werden kindvriendelijk ingekleed. Er ligt allerlei materiaal klaar om de kinderen af te leiden en de interventie zo comfortabel mogelijk te maken – stressballetjes, windmolentjes, bellenblazers enzovoort. Ook worden virtualrealitybrillen uitgeprobeerd, in combinatie met een veilig mengsel van zuurstof en lachgas.

Om patiëntjes extra te ontspannen, heeft de afdeling een snoezelbadkamer in gebruik genomen: de badkamer werd omgetoverd in een onderwaterwereld. Met een snoezelbad, lichteffecten en muziek kunnen de kinderen makkelijker tot rust komen.

Voor kinderen kan een MRI-onderzoek een angstaanjagende ervaring zijn. Als oplossing wordt daarom meestal narcose naar voor geschoven. De dienst Radiologie van het UZ Gent zocht een andere oplossing en zet een mock MRI-scanner in. Zo kunnen kinderen vooraf ervaren hoe zo’n toestel eruitziet, welk geluid het maakt en hoe het is om erin te liggen. Ze leren meteen ook om zich tijdens de échte scan rustig te houden, zodat ze niet onder narcose hoeven.

De voorlopige resultaten zijn erg positief. In de testfase gingen 60 kinderen naar de mock MRI, van wie er vervolgens 59 een MRI-onderzoek konden ondergaan zonder narcose. De dienst Radiologie wil nu ook MRI-compatibele LCD-schermen introduceren, zodat jonge patiëntjes tijdens het MRI-onderzoek kunnen worden afgeleid met videoanimatie: zo liggen ze beter stil, wat de kwaliteit van de beeldvorming ten goede komt.

Op de Specialistische pediatrische afdeling wordt momenteel geëxperimenteerd met een zorgpaspoort, een boekje waarin kinderen en ouders aangeven hoe allerlei procedures het best verlopen: wordt het kind graag afgeleid en hoe, wil het lachgas, wil het op de schoot zitten terwijl het wordt geprikt enz. Zo krijgt het kind meer controle over hoe de interventie verloopt. Het zorgpaspoort is een van de instrumenten die de Kinderkliniek wil inzetten om de cultuur van comfortgericht werken in de organisatie te verankeren.